People pleaser คือ คนที่พยายามทำให้ทุกคนพอใจ หรือ บุคคลประเภทที่ชอบเอาใจผู้อื่น แม้จะต้องฝืนใจตัวเองก็ตาม จนกลายเป็นคนประเภท ‘อะไรๆ ก็ยอม’ ซึ่งสำหรับทางการแพทย์แล้ว เป็นอาการทางจิตอย่างหนึ่ง ซึ่งคนที่มีบุคลิกหรือนิสัยนี้ มักจะค่อนข้างอันตรายและมีผลร้ายต่อสุขภาพจิตของตนเองอย่างมาก
ซึ่งมนุษย์ทุกคนต้องการเป็นที่ยอมรับและต้องการเป็นที่รักของคนอื่น แต่ว่า People Pleaser หรือคนที่มีบุคลิกแบบนี้ จะยอมถึงขั้นเสียสละความสุข ความสบาย หรือแม้แต่ความฝันของตนเอง เพื่อต้องการเอาใจผู้อื่น! เช่น หากคุณจะต้องป็นคนที่คอยถือของให้ผู้อื่นทุกคนที่ไปช้อปปิ้ง หรือคอยไปนั่งจองร้านอาหารทุกพักเที่ยง ทั้งๆ ที่งานส่วนตัวของคุณก็ยังไม่เสร็จ เป็นต้น สิ่งเหล่านี้อาจจะเกิดขึ้นเพราะคุณเป็นคนปฏิเสธคนไม่เป็น ไม่ว่าจะเกิดจาก ครอบครัว เพื่อน ที่ทำงาน เนื่องมาจากเหตุผลหลักคือคำว่า ‘เกรงใจ’ และกลัวว่าคนอื่นจะผิดหวัง ลักษณะนิสัยนี้อาจจะเกิดขึ้นบ่อยครั้งจนนำไปสู่อาหารที่เรียกว่า ‘People-Pleaser’
หากคุณอ่านเนื้อหานี้เเล้วรู้สึกว่าตนเองกำลังมีพฤติกรรมตามคำอธิบายข้างต้นแล้ว ความปรารถนานั้นจะถูกขับดันด้วยระบบประสาท (Neurotic Need & Desire) จนบั่นทอนสุขภาพ ความคิด บุคลิกภาพ และส่งผลเสียเรื้อรังจนกลายเป็นความเครียด ความทุกข์ และโรคซึมเศร้าได้ มาเริ่มปรับเปลี่ยนพฤติกรรมและทำความรู้จักกับอาการ People-Pleaser พร้อมหยุดนิสัยคนชอบเกรงใจ และหันมารักตัวเองและมี Self-Love, Self-Esteem ให้มากขึ้นกันเถอะ
People Pleaser คือใคร?
People Pleaser หรือ คนที่พยายามเอาอกเอาใจผู้อื่น เพื่อเติมเต็มความปรารถนาของตนเอง ซึ่งความปรารถนาดังกล่าว อาจจะเป็นเพียงแค่การ การต้องการเป็นที่รักของคนอื่น หลายคนอาจจะรู้สึกว่า มันอาจจะเป็นเรื่องปกติ ที่ใครๆ ก็อยากเป็นที่ยอมรับของสังคม ซึ่งใครบ้างล่ะจะไม่อยากถูกรักหรือถูกยอมรับ ดังนั้นเเล้ว การถูกยอมรับจากคนในสังคม จึงเป็นเรื่องพื้นฐานของมนุษย์เราอยู่แล้ว แต่สำหรับ People-Pleaser จะยอมผู้อื่นจนถึงขั้นเสียสละความสุขของตัวเองเพื่อแลกกับการได้เป็นที่ยอมรับได้รับคำชมได้รู้สึกว่าตัวเองสำคัญ ซึ่งหากคุณกำลังพยายามเอาอกเอาใจผู้อื่นมากเกินไปนั้นย่อมไม่ดีแน่
สัญญาณว่าคุณเป็น ‘คนที่พยายามทำให้ทุกคนพอใจ’ People-Pleaser
การที่คุณเป็นคนที่นิสัยดี ชอบช่วยเหลือผู้อื่น กับการที่คุณกำลังกลายเป็นคนที่คอยเอาใจผู้อื่น People-Pleaser นั้น เราจะสังเกตจากอะไรละ? การที่คุณอยากคอยเอาใจ คอยช่วยเหลือผู้อื่นนั้นจริงๆ แล้วอาจจะเป็นเพียงนิสัยธรรมชาติของคุณ แต่ลึกๆ แล้วคุณอาจจะกำลังถูกเอาเปรียบอยู่ก็ได้ เราจะมาสำรวจกันว่าสัญญาณเริ่มต้นว่าคุณกำลังเป็น ‘คนตามใจผู้อื่น’ People-Pleaser มีอะไรบ้าง…
- คุณเป็นคนโลเลไม่สามารถตัดสินใจได้ และตอบรับทุกความต้องการของคนอื่น
- คุณเริ่มที่จะไม่สามารถตอบปฏิเสธ หรือตอบว่า ‘ไม่’ ต่อบุคคลอื่นได้
- คุณมักจะเอ่ยคำขอโทษอยู่เป็นประจำ แม้คุณจะไม่ได้ผิดก็ตาม
- คุณพร้อมที่จะเปลี่ยนแปลงบุคลิกของตนเองตามคนที่อยู่รอบตัว เพื่อให้คนอื่นมองมาแล้วรู้สึกว่าคุณคือคนเทสเดียวกับพวกเขา
- คุณเริ่มรู้สึกว่าด้อยกว่าคนอื่นในความสัมพันธ์
จริงๆแล้ว คุณอาจรู้สึกและเข้าใจไปได้ว่าคุณกำลังอยู่ในสถานการณ์หรือถูกล้อมรอบไปด้วยคนไม่ดีจึงไม่มีความสุข แต่ลึกๆ แล้วการที่คุณไม่มีความสุขนั้น ตัวคุณเองอาจจะเป็นคนทำร้ายตัวเอง (Self-Sabotage) ด้วยพฤติกรรมต่างๆที่กล่าวมาข้างต้น ซึ่งข้อเสียของการเป็น People-Pleaser มีดังนี้
ข้อเสียของการเป็น People Pleaser
- เริ่มเกิดอาการซึมเศร้า (Depress & Stress) เมื่อคุณต้องฝืนตัวเองเพื่อให้ทุกคนพอใจในหลายๆครั้ง คุณมักจะสะสมความเครียดโดยไม่รู้ตัว ซึ่งการกดดันและฝืนตัวเองอยู่บ่อยครั้งอาจจะทำให้คุณเป็นคนที่ หงุดหงิด หัวเสีย หรืออารมณ์ร้อนได้ง่าย จนสุดท้ายอาจจะนำไปสู่การระเบิดทางอารมณ์ได้
- สูญเสียจุดยืนของตนเอง จนทำให้ตัดสินใจเองไม่เป็น หรือ ไม่เป็นตัวของตัวเอง (False Boundary) นำไปสู่การมองไม่เห็นคุณค่าและตัวตนที่แท้จริง
- คุณจะขาดการรับการเคารพจากผู้อื่น (Lack of Respect) เพราะในความสัมพันธ์ของคุณ เมื่อคุณรู้สึกด้อยกว่าคนอื่นบ่อยครั้ง จนอาจจะทำให้ตัวคุณนั้นกลายเป็นคนไม่มีสิทธิ์ ไม่มีเสียง เพราะโอนอ่อนไปตามความต้องการของผู้อื่น มักอยู่ในกลุ่มเสี่ยงโดนเอาเปรียบมากที่สุด
- การไม่มีขอบเขตที่ดีของตัวเอง (No Boundary ) คุณกำลังกลายเป็นบุคคลที่ปฏิเสธคนอื่นไม่ได้ เพราะ เกรงใจผู้อื่นมากเกินไป
- คุณอาจมีความสัมพันธ์แบบ Toxic Relationship หรือความสัมพันธ์ที่เป็นพิษแบบพึ่งพาหรือ “ยึดติดกันและกัน” ส่งผลให้เกิดความไม่ยุติธรรมต่อกันในด้านใดด้านนึงในความสัมพันธ์อันมากจากการให้ผู้อื่นที่มากเกินไป
จากข้อเสียข้างต้น คำถามต่อไปก็คือ คุณอยากเลิกพฤติกรรมหรือนิสัย People-Pleaser ไหม? แล้วการเป็นคนที่พยายามเพื่อผู้อื่นมากเกินไปสามารถเลิกได้หรือเปล่า? คำตอบคือ ได้แน่นอนแต่ต้องมีขั้นตอน ดังต่อไปนี้
การเลิกนิสัย People Pleaser อะไรๆ ก็ยอม
เมื่อคุณได้รับรู้และค้นพบว่าคุณกำลังเป็น People-Pleaser นี้คือจุดเริ่มต้นที่ดีที่สุด เพราะเมื่อคุณรู้จักนิสัยของตัวเองแล้ว ขั้นตอนการแก้ปัญหาในขั้นต่อไปนั้น จะง่ายขึ้นมากสำหรับคุณ และทุกความเหนื่อย ทุกความฝืนใจที่คุณอดทน ฝืนใจทำมา พื่อให้ตัวคุณเองเป็นที่ยอมรับนั้นจะหมดไป ถึงเวลาเเล้วที่คุณจะเริ่มหันมารักตัวเองอย่างเต็มที่ โดยสิ่งที่สำคัญที่สุดนั้นคือการเริ่มต้นที่จะตอบปฏิเสธบุคคลอื่น และตอบรับความต้องการของตัวเองให้มากที่สุด
การพบนักบำบัดไม่ใช่เรื่องแปลก
เมื่อคุณรู้สึกอยากคุยกับใครสักคน เพื่อผ่านพ้นอาการซึมเศร้า (Depress & Stress) เพื่อแก้อาการ People-Pleaser นักบำบัดหรือโค้ชผู้ให้คำแนะนำในด้านจิตบำบัดอาจจะเป็นคำตอบที่ดี ซึ่งการตัดสินใจเข้าพบนักจิตบำบัดไม่ใช่เรื่องง่าย หลายคนมีความกังวลค่อนข้างสูงเพราะนี่อาจเป็นครั้งแรกที่ได้เปิดเผยกับใครสักคนถึงสิ่งรบกวนจิตใจ ซึ่งมักจะทำให้เกิดความรู้สึกอ่อนไหวตามมา ผู้เชี่ยวชาญในด้านนี้จะช่วยให้คุณเข้าใจและรับมือกับนิสัยนี้และผ่านพ้นไปโดยง่ายที่สุด
สร้างขอบเขตที่ดีของตัวเอง (Boundary) และปฏิเสธให้เป็น
การเป็นคนใจดีไม่ใช่เรื่องเลวร้าย แต่บ่อยครั้งที่ความมีน้ำใจเกินเหตุก็ย้อนกลับมาสร้างปัญหาให้ตัวเอง คงจะดีไม่น้อยหากบางครั้งเรารู้จักพูดคำว่า ‘ไม่’ เสียบ้าง ซึ่งหากคุณกลัวว่าการที่จะตอบ ‘ไม่’ จะทำให้คนอื่นไม่พอใจ คุณอาจจะเริ่มต้นจากอะไรง่ายๆ ในการปฏิเสธไม่ให้กระทบความสัมพันธ์ เช่น
การขอเวลาในการตัดสินใจ หากคิดว่าการปฏิเสธในทันทีจะทำให้รู้สึกแย่ทั้งสองฝ่าย อีกหนึ่งทางเลือกคือ ขอเวลาทบทวนและให้คำตอบภายหลัง หรือ พูดคำว่า“ไม่” ให้ติดปาก เพราะการปฏิเสธอย่างตรงไปตรงมาคือวิธีที่ง่ายและได้ผลเสมอ ฃ
(อ้างอิงจาก ศาสตราจารย์นักวิจัยการตลาดที่สนใจด้านจิตวิทยา วาเนสซา เอ็ม แพททริค (Vanessa M. Patrick) และ เฮนริค ฮอกต์เวดต์ (Henrik Hagtvedt))
รักตัวเองให้มากขึ้น ปล่อยวางและเดินหน้าต่อไป
เริ่มจากเคารพการตัดสินใจของตัวเอง ค้นหาคุณค่าในตัวเอง พูดชมตัวเอง (Positive Self-talk) เวลามีปัญหาอะไรก็กล้าพูดกับอีกฝ่ายตรงๆ ยอมรับและเข้าใจว่าเราไม่สามารถให้ความช่วยเหลือหรือทำตามความต้องการของทุกคนได้ เมื่อปฏิเสธไปแล้ว หมายความว่าสิ่งที่อีกฝ่ายขอร้องมันเหลือบ่ากว่าแรงคุณจริงๆ ดังนั้นไม่ควรรู้สึกผิดในภายหลัง เพียงปล่อยวางและหันมาใส่ใจกับเรื่องของตัวเองให้มากขึ้น
สุดท้ายนี้ สิ่งที่เราสามารถทำได้ในทุกวัน คือ การบอกตัวเองว่า “เราไม่สามารถตามใจทุกคนได้” เพราะแต่ละคนมีความต้องการต่างกันเป็นสิบเป็นร้อย ดังนั้น ถ้าจะให้ตัวเรามานั่งตามใจทุกคน เราคงจะไม่ได้มีชีวิตเป็นของตัวเอง รักตัวเองและทำเพื่อตัวเองให้ติดเป็นนิสัย และคุณจะรักและดูแลคนอื่นต่อไปได้ดีโดยที่คุณจะไม่เหนื่อยเลย
